อยู่ใกล้สิ่งที่ดีงาม แต่ไม่รู้จักคุณค่า
ประเภทสำนวน
"กบเกิดใต้บัวบาน" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นข้อความเปรียบเทียบโดยใช้ภาพของกบที่เกิดใต้บัวบานมาเปรียบเปรยถึงคนที่ไม่รู้จักบุญคุณ ไม่ได้เป็นคำสอนโดยตรงแบบสุภาษิต แต่ต้องตีความเพิ่มเติม
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สำนวนนี้เปรียบเทียบกับสิ่งที่เกิดในธรรมชาติ คือกบที่อาศัยอยู่ใต้ใบบัว ได้รับประโยชน์จากใบบัวที่ให้ร่มเงาและที่อยู่อาศัย แต่กลับไม่สำนึกในบุญคุณ หรืออาจกัดกินรากบัว ทำให้บัวเสียหาย เปรียบเหมือนคนที่ได้รับความช่วยเหลือหรือพึ่งพาอาศัยผู้อื่น แต่กลับไม่รู้จักสำนึกบุญคุณ หรือยิ่งไปกว่านั้นคือกลับทำร้ายหรือทำลายผู้มีพระคุณ
ตัวอย่างการใช้สำนวน "กบเกิดใต้บัวบาน" ในประโยค
- เขาเลี้ยงดูหลานชายมาตั้งแต่เล็ก พอโตขึ้นกลับมาฟ้องร้องเรื่องมรดก นี่มันกบเกิดใต้บัวบานชัดๆ
- นายสมชายได้งานดีๆ เพราะนายสมศักดิ์แนะนำ แต่เมื่อเวลาผ่านไปกลับไปนินทานายสมศักดิ์ลับหลัง เรียกได้ว่าเป็นกบเกิดใต้บัวบานเลยทีเดียว
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
