พูดหรือทำให้งานของผู้อื่นที่กำลังไปได้ดีกลับเสียไป
พูดหรือทำให้กิจการของผู้อื่นซึ่งกำลังดำเนินไปด้วยดีกลับเสีย
ประเภทสำนวน
"ตีปลาหน้าไซ" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นลักษณะคำเปรียบเปรย ที่มีความหมายแฝงต้องตีความเพิ่มเติม เปรียบเทียบพฤติกรรมการทำสิ่งที่ไม่เฉลียวฉลาด ไม่ใช่คำสอนโดยตรง และไม่สามารถแปลตรงตัวได้
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
มาจากการจับปลาด้วยไซ โดยปกติเมื่อวางไซไว้ในน้ำ ชาวประมงจะต้องรอให้ปลาว่ายเข้าไปในไซเอง แต่หากมีคนไปยืนตีน้ำหรือส่งเสียงดังหน้าไซที่วางไว้ ปลาก็จะตกใจและว่ายหนีไป ไม่เข้าไซ ทำให้จับปลาไม่ได้ เปรียบเหมือนการทำลายโอกาสของตัวเอง
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ตีปลาหน้าไซ" ในประโยค
- บริษัทเพิ่งเริ่มเจรจาซื้อขายกับลูกค้ารายใหม่ แต่พนักงานกลับไปทะเลาะกับตัวแทนของลูกค้า แบบนี้เรียกว่าตีปลาหน้าไซ
- อุตส่าห์วางแผนนัดเจอกับเธอแล้ว ยังจะไปคุยกับคนอื่นต่อหน้าเธออีก แบบนี้ก็ตีปลาหน้าไซชัดๆ
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
ประเภทสำนวน
"ตีปลาหน้าไซ" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นการเปรียบเทียบพฤติกรรมของคนที่ทำในสิ่งที่ไม่ฉลาด ลักษณะเป็นการเปรียบเปรยและต้องตีความเพิ่มเติม ไม่ใช่คำสอนโดยตรงเหมือนสุภาษิต และไม่ใช่คำที่มีความหมายเฉพาะเจาะจงอย่างสำนวนไทย
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
มีที่มาจากวิธีจับปลาโดยใช้ไซ ซึ่งเป็นเครื่องมือจับปลาที่มีช่องให้ปลาว่ายเข้าไปแล้วออกมาไม่ได้ การตีน้ำหรือทำให้เกิดเสียงดังบริเวณหน้าไซจะทำให้ปลาตกใจและไม่กล้าว่ายเข้าไปในไซ ทำให้จับปลาไม่ได้ เป็นการกระทำที่ขัดกับจุดประสงค์ของตนเอง
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ตีปลาหน้าไซ" ในประโยค
- เขากำลังจะเสนอโครงการต่อผู้บริหาร แต่ดันพูดถึงข้อผิดพลาดในอดีตของบริษัท นี่มันตีปลาหน้าไซชัดๆ
- การที่คุณไปบอกเด็กว่าข้อสอบนี้ยากมากก่อนเขาจะเริ่มทำข้อสอบ ก็เหมือนการตีปลาหน้าไซ ทำให้เขากลัวและทำได้ไม่เต็มที่
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
