พวกประจบสอพลอ ผู้ที่คอยว่าตามผู้ใหญ่ เจ้านาย
ประเภทสำนวน
"ลูกขุนพลอยพยัก" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นการเปรียบเทียบพฤติกรรมผู้ที่คล้อยตามผู้มีอำนาจโดยไม่ใช้วิจารณญาณของตนเอง ไม่ได้เป็นคำสอนโดยตรง แต่เป็นการเปรียบเปรยถึงพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม ต้องตีความเพิ่มเติม
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
มีที่มาจากการพิจารณาคดีความในสมัยก่อน เมื่อขุนหลวง (ผู้พิพากษาใหญ่) ทำการตัดสินคดีอย่างไร ลูกขุน (ผู้พิพากษารอง) ก็มักจะเห็นด้วยหรือพยักหน้าคล้อยตามไปโดยไม่กล้าแย้ง ทั้งที่บางครั้งอาจไม่เห็นด้วยก็ตาม สะท้อนถึงการไม่กล้าแสดงความคิดเห็นที่แตกต่างจากผู้มีอำนาจเหนือกว่า
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ลูกขุนพลอยพยัก" ในประโยค
- ที่ประชุมวันนี้ทุกคนเป็นลูกขุนพลอยพยักไปหมด ไม่มีใครกล้าคัดค้านความคิดของประธาน ทั้งที่เป็นข้อเสนอที่มีปัญหา
- ผมเบื่อการประชุมที่สมาชิกทีมเป็นลูกขุนพลอยพยัก ทำไมไม่มีใครกล้าเสนอความคิดเห็นที่แตกต่างบ้าง
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
