ความสุขที่เกิดจาการทำดี ทำชั่ว อยู่ที่ใจทั้งนั้น
ประเภทสำนวน
"สวรรค์อยู่ในอก นรกอยู่ในใจ" จัดว่าเป็น สุภาษิต เพราะว่า เป็นคำสอนที่ให้ข้อคิดโดยตรงเกี่ยวกับการดำเนินชีวิต แสดงความจริงที่ว่าความสุขหรือความทุกข์ล้วนเกิดจากใจของเราเอง มีความหมายสมบูรณ์ในตัวเอง ไม่ต้องตีความเพิ่มเติมมาก
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สุภาษิตนี้สอนให้เข้าใจว่าความสุขและความทุกข์ที่แท้จริงไม่ได้ขึ้นอยู่กับปัจจัยภายนอก แต่เกิดจากสภาวะจิตใจของเราเอง เมื่อใจเรามีความสุข สงบ เบิกบาน ไม่ว่าจะอยู่ที่ไหนก็เหมือนอยู่บนสวรรค์ แต่หากใจเรามีความทุกข์ กังวล ขุ่นมัว แม้จะอยู่ในสถานที่ดีเพียงใดก็ไม่ต่างจากนรก คำสอนนี้สอดคล้องกับหลักพุทธศาสนาเรื่องการฝึกจิตและมองที่ต้นเหตุของความทุกข์ที่เกิดจากภายใน
ตัวอย่างการใช้สำนวน "สวรรค์อยู่ในอก นรกอยู่ในใจ" ในประโยค
- คนเรานั้น สวรรค์อยู่ในอก นรกอยู่ในใจ ถ้ารู้จักพอ ใจก็เป็นสุข แต่ถ้าโลภไม่รู้จักพอ ก็จะทุกข์ไม่รู้จบ
- แม้จะมีเงินทองมากมาย แต่ถ้าใจไม่สงบ ก็ยังทุกข์อยู่นั่นเอง เพราะ สวรรค์อยู่ในอก นรกอยู่ในใจ ฝึกใจให้สงบจึงสำคัญที่สุด
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
