จะอบรมสั่งสอนอะไรก็ทำเสียตั้งแต่เด็ก เพราะอบรมสั่งสอนง่าย จะสอนให้เป็นอะไรก็ได้ ส่วนคนแก่นั้นสอนยาก
เหมือนไม้แก่ถ้าดัดก็หัก ผิดกับไม้อ่อนซึ่งดัดง่ายไม่หัก
ประเภทสำนวน
"สอนเด็ก สอนง่าย สอนผู้ใหญ่ สอนยาก" จัดว่าเป็น สุภาษิต เพราะว่า เป็นคำสอนโดยตรงที่ให้ข้อคิดเกี่ยวกับธรรมชาติของการเรียนรู้ของมนุษย์ในวัยต่างๆ มีความชัดเจนในตัวเอง ไม่ต้องตีความซับซ้อน และเป็นประโยคที่สมบูรณ์ให้ข้อคิดตามทำนองคลองธรรม
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สุภาษิตนี้สะท้อนให้เห็นว่า ธรรมชาติของมนุษย์ในวัยเด็กจะมีความพร้อมในการเรียนรู้และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมได้ง่ายกว่า เปรียบเสมือนต้นไม้อ่อนที่ยังดัดง่าย ในขณะที่ผู้ใหญ่มักมีความคิด ความเชื่อ และนิสัยที่หยั่งรากลึกแล้ว จึงยากต่อการเปลี่ยนแปลงหรือปรับตัว เปรียบเสมือนไม้แก่ที่ดัดยาก
ตัวอย่างการใช้สำนวน "สอนเด็ก สอนง่าย สอนผู้ใหญ่ สอนยาก" ในประโยค
- การปลูกฝังนิสัยรักการอ่านควรเริ่มตั้งแต่เด็ก เพราะสอนเด็ก สอนง่าย สอนผู้ใหญ่ สอนยาก ถ้ารอให้โตแล้วค่อยปลูกฝัง อาจไม่ได้ผลเท่าที่ควร
- ในการอบรมมารยาททางสังคมนั้น สอนเด็ก สอนง่าย สอนผู้ใหญ่ สอนยาก การปลูกฝังค่านิยมที่ดีจึงควรเริ่มตั้งแต่เยาว์วัย
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
