ประเภทสำนวน
"หัวมังกุ ท้ายมังกร" จัดว่าเป็น สำนวนไทย เพราะว่า เป็นวลีที่มีความหมายเฉพาะ ไม่สามารถแปลความหมายตรงตัวได้ ต้องเข้าใจความหมายพิเศษทางวัฒนธรรมไทย ไม่ได้เป็นคำสอนโดยตรง (สุภาษิต) หรือเปรียบเทียบแบบมีความหมายแฝง (คำพังเพย)
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
มาจากลักษณะการแต่งเรือพระที่นั่ง โดยหัวเรือทำเป็นรูปมังกุ (สัตว์ในตำนานคล้ายจระเข้) และท้ายเรือเป็นรูปมังกร สื่อถึงสิ่งที่ไม่กลมกลืนกัน เริ่มต้นและจบไม่สอดคล้องกัน หรือทำอะไรไม่ต่อเนื่องจนจบ เริ่มอย่างหนึ่งแต่จบอีกอย่างหนึ่ง
ตัวอย่างการใช้สำนวน "หัวมังกุ ท้ายมังกร" ในประโยค
- รายงานของเขาเป็นหัวมังกุ ท้ายมังกร เริ่มต้นด้วยประเด็นหนึ่งแต่สรุปจบคนละเรื่องกัน
- การทำงานของทีมนี้หัวมังกุ ท้ายมังกร ไม่มีใครรับผิดชอบให้เกิดความต่อเนื่องตั้งแต่ต้นจนจบ
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
