ประเภทสำนวน
"หัวแก้วหัวแหวน" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นข้อความเปรียบเทียบที่แสดงถึงลักษณะสำคัญของบุคคลที่เป็นที่รักอย่างยิ่ง โดยใช้การเปรียบเปรยผ่านของมีค่า (แก้วและแหวน) แต่ไม่ได้เป็นคำสอนโดยตรงแบบสุภาษิต และไม่ใช่สำนวนที่มีความหมายพิเศษที่แปลตรงตัวไม่ได้
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
คำว่า 'หัวแก้วหัวแหวน' เปรียบเทียบคนที่เป็นที่รักยิ่งเหมือนกับแก้วและแหวนอันมีค่า ซึ่งในสมัยก่อน แก้วและแหวนถือเป็นของมีค่าที่ผู้คนหวงแหนและทะนุถนอม จึงนำมาเปรียบกับคนที่เรารักและเอ็นดูเป็นพิเศษ เช่น บุตรหลานที่พ่อแม่รักและทะนุถนอม หรือคนรักที่คนหนึ่งให้ความสำคัญอย่างยิ่ง
ตัวอย่างการใช้สำนวน "หัวแก้วหัวแหวน" ในประโยค
- ลูกชายคนเล็กเป็นหัวแก้วหัวแหวนของพ่อแม่ เลยได้รับการตามใจทุกอย่าง
- หลานสาวคนนี้เป็นหัวแก้วหัวแหวนของคุณยาย ใครจะมาแตะต้องไม่ได้เลย
- เธอเป็นหัวแก้วหัวแหวนของครอบครัว ทุกคนจึงทุ่มเทสนับสนุนให้เธอได้เรียนต่อต่างประเทศ
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
ประเภทสำนวน
"หัวแก้วหัวแหวน" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นข้อความเปรียบเทียบที่มีความหมายแฝง ต้องตีความเพิ่มเติม ไม่มีลักษณะเป็นคำสอนโดยตรง แต่เปรียบเปรยถึงคนหรือสิ่งที่รักและเทิดทูนเป็นพิเศษ
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สำนวนนี้มีที่มาจากการเปรียบเทียบกับวัตถุมีค่าอย่างแก้วและแหวน ซึ่งเป็นของล้ำค่าในสมัยโบราณ คำว่า 'หัว' นำหน้าหมายถึง สิ่งสำคัญที่สุด หรือเป็นที่สุดในดวงใจ 'หัวแก้วหัวแหวน' จึงหมายถึงคนหรือสิ่งที่มีค่ายิ่ง เป็นที่รักใคร่และห่วงใยมากที่สุด เทียบเท่ากับทรัพย์สินอันล้ำค่าที่ต้องเก็บรักษาไว้อย่างดี
ตัวอย่างการใช้สำนวน "หัวแก้วหัวแหวน" ในประโยค
- ลูกชายคนเดียวเป็นหัวแก้วหัวแหวนของครอบครัว พ่อแม่จึงทุ่มเทให้ทุกอย่างอย่างไม่อั้น
- ตั้งแต่ลูกสาวแต่งงานออกบ้านไป คนที่เป็นหัวแก้วหัวแหวนของพ่อแม่ก็เหลือเพียงหลานชายคนเดียวเท่านั้น
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
