อย่าเห็นผู้อื่นดีกว่าญาติพี่น้องลูกหลานของตน
ประเภทสำนวน
"อย่าเห็นขี้ดีกว่าไส้" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นคำเปรียบเทียบที่ต้องตีความเพิ่มเติม มีลักษณะเปรียบเปรยเพื่อสอนใจ ไม่ใช่คำสอนโดยตรงเหมือนสุภาษิต และไม่ใช่สำนวนเฉพาะที่แปลตรงตัวไม่ได้
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
คำพังเพยนี้มีที่มาจากการเปรียบเทียบระหว่าง 'ขี้' (อุจจาระ) และ 'ไส้' (ลำไส้) ซึ่งขี้เป็นของเสียที่ร่างกายขับออกมา ส่วนไส้เป็นอวัยวะสำคัญในร่างกาย สำนวนนี้สอนว่าไม่ควรให้ความสำคัญกับสิ่งเลวร้ายหรือไร้ค่ามากกว่าสิ่งที่มีคุณค่าอย่างแท้จริง หรือไม่ควรเห็นคนนอกดีกว่าคนในครอบครัว
ตัวอย่างการใช้สำนวน "อย่าเห็นขี้ดีกว่าไส้" ในประโยค
- น้องชายทำงานหาเงินช่วยครอบครัวมาตลอด แต่พอมีเพื่อนมาชวนไปเที่ยว เธอกลับไม่ฟังคำเตือนของน้องเลย อย่าเห็นขี้ดีกว่าไส้นะ คนในครอบครัวย่อมหวังดีกับเรามากกว่าคนนอก
- พ่อแม่ตักเตือนเรื่องคบเพื่อน แต่เธอกลับไม่เชื่อ จนต้องเดือดร้อน นี่แหละที่เขาว่า อย่าเห็นขี้ดีกว่าไส้
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
